Yetiştiricilik ve Besleme
Bitki Besleme Planlaması İçin Doğru Kriterlerin Belirlenmesi
Şub
Bu yazımızda; Bitki Besleme Planlaması İçin Doğru Kriterlerin Belirlenmesi bize uygulama yapılacak gübrelerin miktarı, çeşidi, zamanı ve hangi bölgeye uygulanacağına karar vermede ve ekonomiklik açısında birçok faydalar sağlayacaktır.
Kullanılacak doğru gübre miktarı
Kullanılacak doğru gübre miktarını belirlemedeki ilk adım, hedef verim için ne kadarının gerekli olduğunu tahmin etmektir. Gerçekçi bir verim hedefi, iklim, toprak ve yönetim sınırlamalarını hesaba katar. Mesela üretim bölgesi kurak iklime sahip bir bölge ise su kullanımı sınırlayıcı bir faktördür. Bitki beslemede sulama yetersiz ise kültür bitkisinin ihtiyacının altında kalıyorsa, gübreleme programımız nekadar iyi olursa olsun hedef vermin altında kalırız.
İyi verim tahmini, ürünlerin farklı koşullar altında gübreye nasıl tepki verdiğini anlamaya dayanır. Toprak analizleri verildiğinde bu bilgileri en doğru yorumlamamızda bize yardımcı olur.
Bir hedef verim de tahmin edilen satış fiyatına ve her bir gübre biriminin finansal getirileri ile ilgili bir karara dayanmalıdır. Toprak verimliliği arttıkça verim artışı azalmaya başlar. Ekonomistler bu durumu azalan verimler kanunu olarak adlandırır.
Bir sonraki adım, topraktaki bitki besin maddeleri seviyelerini belirlemektir. Bu sadece toprak analizi ile yapılabilir. Analiz sonuçları, gübrelerin verilmesinden önce bitkiler için mevcut olan besin maddelerinin seviyesinin, bitkiler için en iyi seviyelere yaklaştırılmasıdır. Uygulanacak doğru gübre miktarı, bir hedef verim gerekliliği ile halihazırda bulunan besin maddeleri arasındaki fark ile belirlenir. Toprak analiz laboratuvarlarının yapabileceği diğer iş ise budur.
Talimatlarda, azot, fosfor ve bazı bölgelerde, potasyum ve kükürt gübre karışımlarının ana maddelerindendir. Su kalitesi açısından azot ve fosfor en büyük potansiyel sorunları teşkil eden unsurlardır. Dölleme yapılırken, istenen uygulama oranının muhafaza edilmesini sağlamak için ekipmanı iyi kalibre etmeniz önemlidir.
Kullanılacak doğru gübre çeşidi
Kullanılacak gübre miktarı belirlendikten sonra, kullanılacak ürün tipi seçilmelidir. Kendi karışım kompoze gübreler kullanılıyorsa, harmanın seçimi, besin maddesi gereksiniminin dengesine dayanır.
Hayvan gübreleri veya diğer organik gübreler kullanılıyorsa, gerekli ürün miktarını hesaplamak daha zordur. Bütün organik gübreler, özellikle hayvan gübreleri, besin içeriği bakımından büyük oranda değişir. Organik gübreler veya hayvan gübreleri bir alana uygulandığında, bitki besinlerinin sadece bazıları bir sonraki bitki tarafından kullanılabilir.
Bitki besinlerinin, bitkiler tarafından alınabilmesi için topraktaki inorganik formlara dönüştürülmesi gerekir. Bu dönüşüm oranı büyük ölçüde farklılıklar gösterir. Organik fraksiyon toprakta depolanır ve zamanla bitki mevcut biçimlerinde salınır. Gübre gereksiniminin büyük bir bölümünü hayvan gübresi veya diğer organik ürünler ile tedarik etmeyi planlayan üreticilerimiz için,bir ziraat mühendisinden yardım almaları önerilir.
Araziye büyük miktarlarda uygulandığında organik gübreler, kimyasal gübrelerin vermediği diğer su kalitesi endişelerini ortaya çıkarır. Bunlar, hastalık yaratan organizmaları(bakteri) ve organik maddeleri bağlı kirliliğe neden olur.
Gübreleme yaparken doğru yerin belirlenmesi
Genel olarak, besin maddesi ilaveleri, bitkiye zarar vermeden mümkün olan en fazla bitki yakınına yerleştirilmelidir. Bitki ve gübre arasındaki mesafe ne kadar büyük olursa, atılmadan önce kaybolma şansı o kadar artar.
Etkili gübre uygulaması, gübre formülasyonu, uygulanacak ürün çeşidi, toprak özellikleri, nem koşulları ve kullanılan ekipmanına bağlıdır. Su kalitesi açısından bakıldığında, bir ürünün kökleri tarafından ulaşılamayan gübre yüzey veya yeraltı suları ile yıkanarak kaybedilebilir. Bu özellikle serpme uygulamaları için geçerlidir. Bitkiler tarafından kullanılmadan, yıkanma şansı daha fazladır.
Gübre uygulamalarında doğru zamanın belirlenmesi
Gübreleri uygulamak için ne zaman uygulanacağı, bitkilerin besin elementlerine ihtiyaç duyduğu zamana mümkün olduğunca yakın olmalıdır. Bitki besin elementlerinin kaybı zamanla artar. Sonbahar ya da kış mevsiminde kimyasal gübre veya organik gübrelerde serpme gübre uygulamalarından ziyade toprağa karıştırmak gübrelerin kayıplarını önleme adına büyük önem arzetmektedir.
Genellikle, bitkiler vegetatif büyümenin hızlı olduğu dönemlerde ve tohuma kalktığı yani generatif olgunlaşma dönemlerinde fazlaca bitki besin elementlerine ihtiyaç duyarlar. Bazı besin maddeleri, eğer mevsimin erken dönemlerinde uygulanırsa, bitkinin en yoğun istek duyduğu dönemlerin dışında uygulanan gübreler yıkanabilir veyada bitkinin olumsuz iklim koşulları nedeni ile bitkilerin kullanabileceği inorganik forma dönüşemeyebilir. Buna bağlı olarak gübre kayıpları meydana gelir. Ekonomik üretimde bu tür kayıplar üreticinin cebine ek maliyetler olarak geri döner. Ekonomik üretimde yeni piyasaya sürülen modern yavaş salınımlı gübreler bu tür kayıpların önüne geçmede bize yarar sağlar.
Sonuç olarak
Ürün verim kaybı olmaksızın, uygulanan gübre miktarlarının azaltılması bir maliyet açısında bize yarar sağlar.
Kontrollü gübre uygulamalarının ardındaki bu temel ilkeleri anlamak ve ekonomik üretimde kullanmak, üretici için kazançlı bir strateji olmaktadır.
Yine kontrollü gübre uygulamaları verimliliğin artmasında ve bitki besinlerinin yüzey ve yer altı sularıyla kayıpları önlemede bize yardımcı olmaktadır.
Hepimiz tarımın uzun vadede sürdürülebilir olmasını istiyoruz. Kontrollü gübre uygulamaları, tarımdaki başarınıza katkıda bulunabilir.
Bitki Besleme Planlaması İçin Doğru Kriterlerin Belirlenmesi adlı yazımız Bitki Besleme Programı adlı yazımızın aslında devamı niteliğindedir.
Herkese bol ve bereketli ürünler yetiştirmesi dileğiyle bir sonraki yazımıza kadar hoşça kalın.
Zir. Müh. İlkay ÇORMAN – Hobitohum.com-Üretici Dostu!
Sitemizde bulunan bazı ürün grupları ;
